Sięgnij po kubek gorącego naparu, usiądź wygodnie i przeczytaj o roślinach, które są dostępne na wyciągnięcie ręki, a mogą wzbogacić Twoją domową apteczkę ziołową o bardzo wartościowe składniki.
Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia L.)
Jarząb pospolity, zwany po prostu jarzębiną, jest krzewem z którego właściwości powszechnie korzysta się w zielarstwie przez cały rok. Wiosną pozyskuje się kwiaty, jesienią zaś owoce przybierające barwę od żółtej do ciemnoczerwonej.
Warto wiedzieć, że świeże owoce jarzębiny nie nadają się do spożycia, ponieważ zawierają szkodliwy dla naszego zdrowia kwas parasorbowy. Te piękne, rumiane korale zjedzone prosto z gałęzi, mogą wywołać zatrucie objawiające się wymiotami i biegunką. Poddane jednak obróbce termicznej stają się całkowicie bezpieczne do spożycia. Wysoka temperatura, a także mrożenie, niwelują zarówno szkodliwe substancje, jak również ich nieprzyjemnie gorzki smak. W zależności od gatunku, stopień goryczy owoców jarząbu może się różnić - jarząb pospolity czy też jarząb szwedzki, nasadzane często w parkach oraz przy drogach, są najsłodsze i najsmaczniejsze.
Możliwości wykorzystania owoców jarzębiny jest całe mnóstwo. Podobnie, jak owoce bzu czarnego, są skutecznym i łagodnym składnikiem naturalnych mieszanek ziołowych przeciwko zaparciom. Owoce jarzębiny wpływają korzystnie nie tylko na układ pokarmowy, ale zwiększają wydalanie moczu, działają przeciwzapalnie, wykazują właściwości łagodnie ściągające i korzystne dla błon śluzowych przewodu pokarmowego. Poza tym, że pozytywnie oddziaływują na nasz organizm, doceniane są również za swój smak. Jarzębinowa nalewka czy też konfitura, z odrobiną korzennych przypraw lub pomarańczą, to prawdziwe rarytasy.
Poznaj ciekawe produkty z owocami jarzębiny w składzie.
Wrzos zwyczajny (Calluna vulgaris L.)
Leśne poszycie usłane wrzosami w pełni ich kwitnienia, to wprost bajkowy widok. Szczęściarze, którzy odwiedzą zasiedlony przez te rośliny las w ciepły i bezwietrzny dzień, mają szansę poczuć też ich upojny, słodki zapach. Wrzosy, to ostatni, ale wcale nie najmniej cenny kwiatowy pożytek, który jesienią pozyskują zielarze (nawet w tych czasach, zawsze tylko i wyłącznie ręcznie, nigdy maszynowo).
Główną funkcjonalnością kwiatów wrzosu, podobne jak w przypadku liści melisy, jest działanie łagodnie uspokajające, pomagające się zrelaksować oraz wyciszyć przed snem. Tradycyjna literatura zielarska wspomina często również o właściwościach moczopędnych kwiatów wrzosu, które w formie naparów stosowało się niegdyś w celu wsparcia prawidłowego funkcjonowania układu moczowego.
Przez wzgląd na korzystny wpływ na nasz organizm, piękny zapach i walory estetyczne, kwiaty wrzosu bardzo często wykorzystywane są, jako składnik smacznych ziołowych herbatek. Wyjątkowym produktem, który powstaje dzięki nim, jest także miód wrzosowy, wyróżniający się bardzo przyjemnym aromatem. Kwiaty wrzosu coraz częściej stosowane są również przez cukierników, którzy dekorują nimi ciasta i desery.
Poznaj ciekawe produkty z kwiatami wrzosu w składzie.
Jałowiec pospolity (Juniperus communis L.)
Jałowce należą do rodziny cyprysowatych i, tak jak sosny, stanowią najbardziej rozpowszechniony gatunek roślin iglastych na ziemi. Zapewne nie każdy wie, że owoce jałowca (a właściwie szyszkojagody), aby w pełni dojrzeć potrzebują aż 2 lat. Podczas kolejnego spaceru do lasu przyjrzyjmy się uważnie jałowcom, a zobaczymy na nich zarówno roczne, zielone owoce, jak również te dwuletnie i w pełni wybarwione, granatowe z niebiesko-srebrzystym nalotem. Bardziej spostrzegawczy obserwator może dostrzec jeszcze jedną ciekawą prawidłowość. Obok siebie można napotkać krzewy zarówno obsypane owocami, jak i zupełnie ich pozbawione. Powodem tego jest fakt, że jałowce są gatunkiem rozdzielnopłciowym i jedynie osobniki żeńskie rodzą owoce.
Aby pozyskać szyszkojagody z mocno kłujących krzewów jałowca, czeka się do całkowitego ich dojrzenia, gdy wyraźnie słabo trzymają się gałązek (następuje to późną jesienią, a nawet wczesną zimą, tuż po pierwszych przymrozkach). Pod krzewami rozpościera się wtedy płachty, a następnie bardzo delikatnie uderzając, strąca się owoce tak, by nie uszkodzić tych niedojrzałych.
Tradycyjna literatura zielarska przypisuje owocom jałowca właściwości moczopędne, przeciwbakteryjne, wspomagające pracę jelit oraz korzystne w przypadku schorzeń reumatycznych. Stosując je doustnie, np. w formie naparów ziołowych, należy jednak zachować szczególną ostrożność, ponieważ spożyte w nadmiarze mogą doprowadzić do uszkodzenia nerek, a także śluzówek przewodu pokarmowego. Jałowiec wykorzystywany pod postacią olejku eterycznego, podczas inhalacji, może przynosić ukojenie w chorobach przeziębieniowych. Olejek jałowcowy wykazuje działanie drażniące na skórę, rozgrzewając ją, dlatego wykorzystywany jest powszechnie w celu zwiększania przyswajalności składników preparatów kosmetycznych, a także w maściach i kąpielach na bóle reumatyczne i bóle mięśni. Owoce jałowca stanowią także wspaniałą przyprawę wykorzystywaną do tradycyjnej kuchni, szczególnie do dań z dziczyzny, a także do rozgrzewających naparów oraz grzańców alkoholowych i nalewek.
Poznaj ciekawe produkty z owocami jałowca w składzie.
Kasztanowiec pospolity (Aesculus hippocastanum L.)
Drzewo kasztanowca pospolitego, rozpowszechnione w Europie w XVI w., dostarcza zielarzom kilku przydatnych surowców leczniczych. Wiosną z jego młodych gałązek pozyskiwana jest kora, w okolicach czerwca kwiaty, a później, niedojrzałe kasztany i liście.
Najczęściej stosowanym, potwierdzonym naukowo działaniem wyciągów z kasztanowca, jest uszczelnianie i przywracanie elastyczności ścian naczyń włosowatych, poprawienie krążenia i niwelowanie obrzęków. Funkcjonalność ta wykorzystywana była od wieków w medycynie ludowej, a obecnie stosowana jest powszechnie również w medycynie konwencjonalnej. Wyciągi z kasztanowca znaleźć można w składach licznych preparatów doustnych, przyjmowanych w dolegliwościach żylnych, oraz maściach i żelach do obolałych, opuchniętych nóg z problemami naczyniowymi.
Właściwości kasztanowca wykorzystuje także przemysł kosmetyczny, stosując ekstrakty w mydłach i szamponach do wrażliwej i osłabionej skóry, balsamach do ciała pozbawionego jędrności czy kremach do cery trądzikowej i naczynkowej.
Poznaj inne produkty wspierające krążenie oraz dobre samopoczucie.